نکات مهمی در مورد باکتری سودوموناس

چند سوال و جواب در مورد باکتری سودوموناس
سوال و جواب هایی بین دکتر کتی اومالی متخصص مشکلات تنفسی فیبروز کیستیک در بیمارستان شیکاگو و دکتر جان از دانشگاه میشیگان که صاحب نظر و خبره در مورد باکتری به نام سودوموناس (Pseudomonas) است در زیر میاید. در این مصاحبه روش های کاهش احتمال ابتلا به آن برای افراد مبتلا به فیبروز کیستیک (Cystic Fibrosis) یا CF صحبت می شود.

کتی: سوال اول من، سودوموناس چیست؟
جان: سودوموناس یکی از چند باکتری است که می تواند در افراد مبتلا به CF ایجاد بیماریزایی کند. اتفاقاً می شود گفت که این میکرب رایج ترین باکتری است که باعث عفونت ریه های افراد CF می شود. ۷۰ تا ۷۵ درصد بزرگسالان جوان که CF دارند از سودومونا رنج میبرند. سودومونا گونه های زیادی دارد. سودموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa) رایج ترین گونه ای است که بر عفونت CF تأثیر می گذارد.
کتی: سودمونا چگونه بر سلامتی افراد مبتلا به CF تأثیر می گذارد؟
جان: خب این تأثیر خیلی متنوع و متغیر است. عموماً، سودموناس باعث زوال و کاهش عملکرد ریه می شود. ولی باز هم تأکید می کنم که بعضی از افراد ریه هایشان تا مدت قابل ملاحظه ای به خوبی عمل می کنند در حالیکه بعضی دیگر از افراد سریعتر قدرت و عملکرد ریه هایشان را از دست می دهند.
همچنین ما می دانیم که عفونت و میکروب سودموناس می تواند در گذر زمان تغییر ماهیت بدهد و به نوع سودوموناس موکوئیدی تغییر یابد. در این صورت آثار مخرب آن بیشتر است بنابر این سودوموناس به دو نوع موکوئیدی و غیر موکوئیدی تقسیم می شوند در نوع موکوئیدی، سودوموناس هاله ای اطراف خود ایجاد می کند که مانع از نفوذ آنتی بیوتیک شده و بنابراین اثرات تخریبی آن شدت می یابد نوع موکوئیدی به راحتی توسط آزمایشگاه در کشت خلط تشخیص داده می شود.
کتی: سودموناس از کجا می آید؟ آیا در آب و مجرای فاضلاب نیست؟
جان: سودموناس کلاً در محیط وجود دارد. اگر در اینترنت و مقالات مطالعه کنید، می بینید که در همه جای محیط زیست وجود دارد. در حقیقت، گونه های زیادی از باکتری سودموناس در محیط وجود دارند و بسیار رایج تر از سودموناس آئروژینوزا هستند. در واقع، پیدا کردن سودمونا آئروژینوزا در محیط سخت است.
کلاً آب و خاک زیستگاه هایی برای سودموناس آئروژینوزا هستند. ما می توانیم به خانه های مردم هم نگاه کنیم. به ندرت در خانه های مردم این باکتری پیدا می شود. همچنین در بیمارستان ها هم نسبتاً رایج هستند.
کتی: افراد مبتلا به CF پگونه سودموناس می گیرند؟
جان: به نظر می آید که اکثر مردمی که عفونت سودمونا می گیرند، آن را از محیط می گیرند. البته گرفتن آن از بیمارستان و سرایت آن از افراد دیگری که سودموناس دارند هم امکان پذیر است.
کتی: اگر سودموناس بگیرید، هیچ امکانی برای از بین بردن آن وجود دارد؟
جان: خب بله این امکان هست. کودکان خردسال که سودموناس می گیرند. امروزه بهشون مقدار زیادی آنتی بیوتیک داده می شود برای نابود کردن این باکتری در ریه ها. و این روش برای مدتی و حتی چندین دفعه پیاپی موثر است. اما بالاخره دچار عفونت می شوند و آن روش دیگر بی تأثیر می شود. و آن موقع میرویم سراغ راه کارهایی با هدف متوقف کردن سودموناس هایی که در ریه جایگزین شده و دیگر نمیتوانیم از ریه ها خارجش کرده و آن را ریشه کن کنیم.
کتی: افراد دارای CF که سودموناس داشتند ولی بعد پیوند ریه انجام داده اند چطور؟ آیا آن ها دیگر باکتری CF ندارند؟
جان: معمولاً اینطور نیست. چون با وجود اینکه ریه های که دریافت کرده اند عفونی نیستند، هنوز در قسمت هایی از بدنشان (بخصوص قسمتهای فوقانی سیستم تنفسی) مثل سینوس ها عفونی باقی می مانند و در نتیجه به مرور زمان ریه های جدید هم عفونی می شوند.
کتی: اگر کسی CF نداشته باشد، ولی سودموناس داشته باشد، آیا میتواند آن را به یک بیمار CF انتقال دهد؟
جان: اگر فردی سودموناس داشته باشد می تواند آن را به شخصی که CF دارد انتقال دهد. ولی معمولاً باکتری سودموناس در افراد سالم ایجاد عفونت نمی کند. پس این باکتری و اثراتش محدود است به افرادی که از قبل بیماری داشته اند مثل بیماران سوختگی. که این یک منبع عفونت است، ولی تأکید می کنم که افراد سالم حامل سودمونایی نیستند که بتواند به بیماران CF سرایت کند.
کتی: به عبارتی دیگر، شما باید خودتان عفونت سودموناس داشته باشید مثلا مبتلا به نقص سیستم دفاعی یا سوختگی باشید که بعنوان خطری برای افراد بیمار CF شناخته شوید.
جان: درسته
کتی: جان، من یک سوال آخر دارم. شما به بزرگسال یا والدین یک کودک مبتلا به CF چه توصیه هایی می کنید که خطر ابتلا به سودمونا را کاهش دهند؟
جان: بنیاد فیبروز کیستیک برای پیشگیری از عفونت و کنترل آن دستورالعمل هایی منتشر کرده است. پیشنهادات مخصوص زیادی در آن دستورالعمل ها موجود است و قدم های بسیار مؤثری برای جلوگیری از ابتلا و عفونت سودمونا آئروژینوزا و باکتری های دیگر می توان برداشت.
کتی: متشکرم، جان.